Οι Ποικιλίες της Κρήτης

Σήμερα, οι Κρήτες οινοποιοί συνεχίζουν με μεράκι την πανάρχαια τέχνη της οινοποιίας. Οι σημερινοί οινοποιοί της Κρήτης έχουν αξιοποιήσει τις παραδοσιακές ποικιλίες του σταφυλιού αντλώντας συσσωρευμένη εμπειρία, συνδυαστικά με τη γνώση και τη σύγχρονη τεχνολογία.

Οι ποικιλίες

Ο κρητικός αμπελώνας περιλαμβάνει κυρίως τη Βηλάνα για τα λευκά κρασιά, το Κοτσιφάλι, το Μαντηλάρι και το Λιάτικο για τα ερυθρά και τα ροζέ. Τα τελευταία χρόνια αναβιώνουν και χρησιμοποιούνται και άλλες γηγενείς ποικιλίες όπως επίσης και οι κυριότερες διεθνείς ποικιλίες, (Syrah, merlot, cabernet, sauvignon blanc).

Από τις εντόπιες λευκές ποικιλίες διακρίνονται η Βηλάνα, το Βιδιανό, το Δαφνί, το Θραψαθήρι, η Μαλβαζία di Candia Aromatica (Μαλβαζία του Χάνδακα), το Μοσχάτο Σπίνας, το Πλυτό. Αντίστοιχα στις ερυθρές ποικιλίες διακρίνονται το Κοτσιφάλι, το Μανδηλάρι, το Λιάτικο, η Τσαρδάνα και το Ρωμέικο.

Κοτσιφάλι

Ερυθρή ποικιλία με υψηλό αλκοολικό τίτλο, αστάθεια στο χρώμα και με πλούσια αναλυτικά στοιχεία για κρασί ποιότητας. Κρασί γλυκόπιοτο με άρωμα δαμάσκηνου. Αποτελεί τυπικό εκπρόσωπο των κρασιών ΠΟΠ του Νομού Ηρακλείου και χαρακτηρίζεται ως το «Μerlot της Κρήτης». Το βρίσκουμε σε μονοποικιλιακές εμφιαλώσεις αλλά και σε χαρμάνια μαζί με το Μανδηλάρι ή το Syrah.

Μανδηλάρι

Σκούρο ερυθρό χρώμα με υψηλή περιεκτικότητα σε ανθοκυάνες. Καλή οξύτητα και χαρακτήρας ισχυρών του τανινών. Συμμετέχει στον οίνο ΠΟΠ Αρχάνες και Πεζά σε συνδυασμό με την ποικιλία Κοτσιφάλι, ενώ πολλές φορές αναμειγνύεται και με το Syrah.

Λιάτικο

Παλιά ερυθρή ποικιλία. Δίδει ξηρά και θαυμάσια γλυκά κρασιά. Είναι υψηλόβαθμα, με μαλακές τανίνες, μέτρια οξύτητα και σχετικά ανοικτό χρώμα. Από το λιάτικο παράγονται τα ξηρά και γλυκά κρασιά Ονομασίας Προέλευσης Δαφνές. Τα τελευταία χρόνια αναβιώνει και η παραγωγή λιαστού κρασιού από Λιάτικο.

Βηλάνα

Είναι η πλέον διαδεδομένη λευκή ποικιλία στην Κρήτη, καθαρά οινοποιήσιμη με καλά αναλυτικά στοιχεία και συμμετέχει στον οίνο ΠΟΠ Πεζά. Λεπτό άρωμα και λεμονάτη, δροσιστική γεύση και βελτιώνεται με τη συνοινοποίηση των ποικιλιών Δαφνί και Πλυτό.

Βιδιανό

Κρασί υψηλόβαθμο, μέτριας οξύτητας, με ιδιαίτερο άρωμα που θυμίζει «βερίκοκο». Άλλη μία λευκή ποικιλία κρασιού η οποία ανήκει στην Ονομασία Προέλευσης Ηρακλείου.

Δαφνί

Λευκή ποικιλία καλλιεργούμενη στους νομούς Λασιθίου και Ηρακλείου. Ήταν υπό εξαφάνιση αλλά διασώθηκε χάρη στις προσπάθειες συγκεκριμένων τοπικών παραγωγών. Είναι ζωηρό, μέτρια παραγωγικό, ανθεκτικό στην ξηρασία. Ξεκινά τη βλάστηση στα μέσα του Μάρτη και ωριμάζει μέσα με τέλος Σεπτέμβρη. Το κρασί είναι σχετικά χαμηλού έως μετρίου αλκοολικού τίτλου, μέτριας οξύτητας με άρωμα που θυμίζει αυτό της δάφνης.

Θραψαθήρι

Λευκή ποικιλία των Κυκλάδων, της Κρήτης, της Δωδεκανήσου και γενικότερα της νότιας Ελλάδας. Θεωρούνταν κλώνος της ποικιλίας Αθήρι αλλά τεκμηριώνεται ως ξεχωριστή ποικιλία. Είναι ζωηρό, γόνιμο, πολύ παραγωγικό, ευαίσθητο στον περονόσπορο και ανθεκτικό στην ξηρασία. Ξεκινά τη βλάστηση στις αρχές του Απρίλη και ωριμάζει το πρώτο δεκαπενθήμερο του Σεπτέμβρη. Στα κατάλληλα εδάφη δίνει κρασιά υψηλόβαθμα, γεμάτα γευστικό πλούτο, μέτριας οξύτητας και με έντονο βοτανικό άρωμα. Κατέχει την ένδειξη ΠΟΠ στον νομό Ηρακλείου και Σητείας.

Μαλβαζία του Χάνδακα – Malvazia di Candia Aromatica

Λευκή ποικιλία που παράγει κρασί, με ευχάριστη γεύση και έντονο χαρακτηριστικό ανθώδες άρωμα με νότες μοσχάτου. Ιστορικά συνδέεται με το διάσημο κρητικό κρασί της περιόδου των μέσων βυζαντινών χρόνων μέχρι τις αρχές του 18ου αιώνα. Η ποικιλία επανήλθε στο προσκήνιο τα τελευταία χρόνια και μπήκε δυναμικά στο πεδίο των αρωματικών ξηρών και γλυκών κρασιών.

Πλυτό

Ποικιλία που καλλιεργείται στην ανατολική Κρήτη και Κύθηρα. Είναι φυτό ζωηρό, παραγωγικό αλλά ευαίσθητο στις ασθένειες. Τα σταφύλια του είναι μέτρια, με φλοιό χρυσοκίτρινο, με σπάνια δροσιστική οξύτητα και λεμονάτη γεύση. Ο τρύγος του γίνεται μέσα Σεπτέμβρη. Πολλοί παραγωγοί το χρησιμοποιούν για μονοποικιλιακά κρασιά, ενώ άλλοι το αναμειγνύουν με άλλες πιο πλούσιες ποικιλίες όπως το Βιδιανό.

Μοσχάτο Σπίνας

Ποικιλία καλλιεργούμενη σε μεγάλη έκταση σε αρκετές χώρες του κόσμου. Ωριμάζει αρχές Σεπτεμβρίου, είναι ευοξείδωτο και απαιτεί προσοχή κατά την οινοποίηση. Το Μοσχάτο μπορεί να δώσει ξηρά κρασιά με πλούσιο τυπικό άρωμα, υψηλόβαθμα, με μέτρια οξύτητα, αλλά κυρίως εξαιρετικά γλυκά κρασιά, είτε λιαστά είτε οίνους λικέρ, με πληθωρικά αρώματα και γεύσεις.